José Gómez Gayoso (Maceda, 20-IX-1910 – Campo da Rata (A Coruña), 6-XI-1948) foi un loitador político que tivo que vivir nun tempo ateigado de adversidades e definido polos horrores da represión extrema da Ditadura. En Vivir e morrer pola causa, Carlos Portomeñe ofrécenos, en palabras de Xesús Alonso Montero, “unha biografía moi completa e excelentemente contextualizada dunha figura cunha vida verdadeiramente heroica, se por heroísmo entendemos entregar a existencia a unha causa pública e nobre”, completada coa súa correspondencia con Concha Abad, que axuda ao coñecemento dun persoeiro cunha vida digna de novelar.